منابع تهدید كننده محیط زیست دریای مازندران

منابع  تهدید كننده محیط زیست دریای مازندران عبارتند از:

 

 

1-نوسانات سطح آب دریا:  سطح آب دریا در طی دوران های مختلف نوسان داشته است. دردوره هایی این سطح بسیار پائین بوده و دردوره هایی دیگر بالا آمده است. این فرآیند كه همواره زمانبر بوده، سبب بروز تغییرات زیست محیطی و دگرگونی در فعالیت های اقتصادی این دریا شده است. یكی از ادوار بلند كاهش سطح آب دریای خزر كه پس از دهه 1930 آغاز شد، مصادف با زمانی است كه طرح های صنعتی و كشاورزی شوروری به اجرا در آمدند. همچنین تغییر بستر برخی از رودخانه ها، ایجاد دریاچه های مصنوعی، سدها، آب بندها و افزایش فعالیت انسان هادر این مناطق موجب كاهش سطح آب دریای خزر به پائین ترین میزان (19 متر پائینتر از سطح دریاهای آزاد) تا سال 1977 شد. اما از سال 1978 برخلاف پیش بین یهای قبلی مبنی بر ادامه روند كاهش سطح آب، تا سال 2000 تراز آب دریا روند افزایش خود را آغاز كرد و بطور متوسط ساللانه 15 سانتی متر به سطح آب اضافه شد. چنین وضعی تا سال 1995 ادامه داشت و از این سال پس روی آب خزر مشاهده شد.[7] بالا آمدن آب خسارات زیست محیطی و اقتصادی زیادی را به كشورهای ساحلی تحمیل كرد، از جمله باعث انتقال مواد آلوده كننده صنایع و تولیدات نفتی در مناطق ساحلی به دریا و كاهش مواد غذایی ماهیان گردید[8]. یكی دیگر از مسائل مهم دریای مازندران كه به مشكل بزرگی تبدیل شده نوسانات سطح آب آن است. در دوره های زمانی متفاوت سطح آب دریا كاهش و افزایش دارد. آخرین سیكل این تغییرات از سال1356 شمسی آغاز شده و تا كنون دریای مازندران به روند بالا آمدن آب خود ادامه داده است. قبل از این دوره از سال 1308 تا 1356 سیكل كاهش ارتفاع آب جریان داشتكه به دلیل عمق كم در سواحل شمالی و شرقی در فاصله این دوره یك جابجایی 180 كیلومتری در خط ساحلی پدید آمد. مشكلات ناشی از آن برای اتحاد جماهیر شوروی موجب گردید تا چند اقدام برای جلوگیری از كاهش ارتفاع آب اتخاذ گردد. منحرف ساختن وانتقال آب از رودخانه هایی كه به اقیانوس منجمد شمالی می ریزند به سمت جنوب و به مقصد دریای خزر، بستن راه ورود آب به خلیج قره بغاز( این خلیج در كنار صحرای سوزان قره قوم است و بوسیله تنگه باریكی به دریای مازندران مرتبط است و میزان تبخیر در آن بسیار بالاست و سطح آن از سطح دریای خزر پایین تر است)، و بالاخره استفاد ه از پوشش مكانیكی ضد تبخیر و خشكانیدن قسمتهایی از ساحل كم عمق شرقی و شمال شرقی جهت تقلیل سطح تبخیر.  برای مقابله با پیشروی آب دریا كه بیشترین خسارات را متوجه كشور ایران و جمهوری آذربایجان نموده و طی سالیان اخیر بسیاری واحدهای مسكونی و اداری و تجاری و صیدگاهها را از بین برده، طرحها و نظرات مختلفی مطرح شده است. از جمله ازبكستان و قزاقستان طرح مشتركی برای احداث یك كانال 300 كیلومتری بین دریای مازندران و دریاچه آرال جهت انتفال آب به آن كه برخلاف دریای مازندران آب آن كاهش شدیدی حدود 40 درصد مساحت ا ولیه داشته است. ظاهرا كارشناسان ایرانی نیز طرح متقابلی جهت انتقال آب از یكی از نقاط ساحلی به طرف دریاچه نمك یا كویر لوت یا سایر نقاط كم آب از طریق لوله های قطور و پمپاژ قوی و تشكیل دریاچه های مصنوعی ارائه داده اند.

  

2-مشكلات بوم شناختی: در سالهای اخیر میزان آلودگی و افزایش سطح آب تا حد خطرناكی با یكدیگر منطبق شده اند. تا یك دهه قبل علت اصلی آلودگی آبهای دریای خزر فاضلاب های صنعتی از ساحل بودند كه بهدریا ریخته می شدند. توسعه گسترده منابع هیدروكربور مشكلات بزرگتری را برای آینده مطرح می سازد، بخصوص كه تولید به دروندریا منتقل شده است. آثار زیانبار زوال زیست محیطی دریای خزر را نباید ناچیز شمرد، بخصوص كه سواحل خزر توان بالقوه غیر نفتی مهمی را نیز دارد. ایران در منطقه خزر،  باو جود آنكه تنها 4 درصد از كل خاك كشور را در بر می گیرد و هیچ گونه بهره برداری از منابع نفت و گاز واقع در این منطقه از جمله در آبهای آن صورت نمی گیرد، در مقابل 40 درصد از فعالیت های كشاورزی را به خود اختصاص داده است. همچنین در سراسر منطقه ساحلی، بویژه در سمت ایران و روسیه، تعداد زیادی از مردم از طریق ماهیگیری زندگی می كنند. بعلاوه سواحل خزر باعث جذب گردشگرانی از مناطق مختلف می شود. اما با توجه به آلودگی شدیدا در حال گسترش، مردمان كشورهای منطقه خزر در آینده به سختی خواهند توانست از منابع متكی به دریا –كه هركدام توانی بالقوه را برای رشد و توسعه ارائه می دهند- كماكان بهره برداری كنند.

 

3-مسائل زیست شناختی: از آثار مهم آلودگی آب با منشا نفت یا پساب ها، مشكلات زیست شناختی است كه برای موجودات زنده دریایی بوجود می آید. از آنجا كه نفت خام یك ماده خالص نیست و در آن انواع هیدروكربورها با تفاوت های فیزیكی و شیمیایی مختلف وجود دارد، هنگامی كه دریا را آلوده می سازد به اشكال گوناگون تبلور پیدا می كند كه غالبا برای آبزیان مضر است. تعدادی از آنها كه سبكترند، بسرعت تبخیر می شوند و هوا را آلوده می سازند. بخشی دیگر بصورت ذرات معلق در دریا شناور باقی می مانند كه گاهی ماهیان آنها را می خورند و دچار مسمومیت می شوند. قسمت هایی از نفت جذب پوست آبزیان دریا می شود و تعدادی نیز رسوب كرده و باعث آلودگی موجودات كف زی می گردد. قسمتی نیز به شكل لایه نازكی در سطح دریا قرار گرفته از نفوذ نور خورشید می كاهند. بالاخره بخشی نیز بصورت توده هایی در می آیند كه در اثر جریان آب و باد بطرف ساحل رفته و سبب آلودگی آن می شوند.

 سرازیر شدن انواع پسابهای صنعتی بویژه نفت و فراورده ها و سموم، ضمن آلوده ساختن آب دریا، حیات آبزیان را نیز به خطر انداخته است. به گزارش سازمان شیلات آذربایجان به گزارش سازمان شیلات جمهوری آذربایجان صید انواع آبزیان بویژه ماهی خاویار، به شدت كاهش یافته و به علاوه كمیته اكولوژی و محیط زیست جمهوری یاد شده اخیرا هشدار داده كه نسل آبزیان دریای مازندران در مخاطره است و نبودن نظارت دقیق صید قاچاق را در جمهوری های تازه استقلال یافته افزایش داده است. در مورد ماهیان و منابع زیستی این دریا باید افزود كه شرایط ویژه اكولوژیك و مهاجر بودن ماهیان این دریا ایجاب میكند یك نظام مدیریتی و سهمیه بندی استحصال ماهی اندیشیده شود.

 

 ماهیان خاویاری تنها گونه آبزی كم نظیر موجود در دریای خزر است كه با 100 تا 250 میلیون سال قدمت از عصر ژوراسیك با برخورداری از تكامل فیلوژنی تا كنون در دریای خزر زیست می كند. پس از فروپاشی شوروی، مسئله صید قاچاق انواع ماهیان خاویاری دریای خزر به یكباره افزایش یافت. در جریان سفر ماهی های كوچك از رودخانه ولگا به آبهای سرد و عمیق جنوب خزر در میانه راه قاچاقچیان با استفاده از مواد منفجره نسبت به كشتن و یا بیهوش نمودن ماهی های خاویاری و جمع نمودن آنها با تور های گسترده در مناطقی از داغستان و شمال آذربایجان اقدام می نمایند.   اكنون بیش از 90 درصد ذخایر ماهیان خاویاری دریای خزر به علت صید قاچاق نابود شده است. امروز ذخایر ارزشمند ماهیان خاویاری دریای خزر بیش از هر زمانی در طول چند میلیون سال زیست، با خطر انقراض مواجه است

 

 4-فعالیت های نفتی و صنعتی: تاكنون مهمترین منبع آلودگی ناشی از نفت در دریای مازندران از حوزه های نفتی در جمهوری آذربایجان بوده است. واگذاری پاره ای امتیازات جهت اكتشاف و شناسایی و استخراج ئیدروكربوری در دریای مازندران خطرات ناشی از به هم خوردن اكوسیستم و محیط زیست دریایی را به شدت افزایش می دهد.

 

 

 

آشنایی با سیستم موقعیت یاب جهانی (GPS) و نحوه عملکرد آن

آشنایی با سیستم موقعیت یاب جهانی (GPS) و نحوه عملکرد آن

 

 

 

 

سیستم موقعیت یابی جهانی یا GPS می تواند موقعیت دقیق شما را در زمین و در هر زمانی و در هر موقعیت آب و هوایی نشان دهد. این سیستم از یک مجموعه 24 تایی ماهواره ای (حدود 6 قطعه زاپاس) تشکیل شده که 11 هزار میل دریایی بالای سطح زمین می چرخند و به طور مداوم سیگنال هایی به ایستگاههای زمینی می فرستند که عملکرد GPS را کنترل می کنند. سیگنال های ماهواره ای GPS همچنین توسط دریافت کننده های GPS مشخص می شود، که موقعیت مکانی خود شان را در هر جای زمین با کمتر از یک متر و تعیین فواصل از حداقل 3 ماهواره GPS محاسبه می کنند. هیچ سیستم راهیابی دیگر تاکنون آنقدر جهانی یا صحیح نبوده است. از اولین پرتاب در سال 1978، پیشرفت سیستم راهیابی جهانی به دهه 1960 برمی گردد یعنی زمانی که سازمان همکاری هوا و فضا بخش اصلی در مفهوم و پیشرفت GPS بود، تکنولوژی ای که به طور بارز قابلیت های نیروی نظامی مان را افزایش داد و هم چنان به دنبال کشف کاربردهای جدید در زندگی روزمره است. کمک کردیم تا GPS به عنوان یکی از مهیج ترین و انقلاب آورترین تکنولوژی های .......

ادامه مطلب

جنگل های ایران

جنگل های ایران

جنگل، زميني (اعم از خشكي و آبي) است كه بیشتر از درخت و درختچه به همراه ساير رستني‌هاي خشبي (چوبی) و علفي خودرو پوشيده شده باشد، البته به شرطی كه مساحت این زمین كمتر از نيم هكتار و تاج پوشش درختي آن به طور طبيعي كمتر از پنج درصد نباشد.

جنگل ها خانه 90 درصد جانوران خشکی زی و حیات گیاهی کره زمین هستند. جنگل ها به طور مستقیم غذا، سرپناه، سوخت و منبع درآمد 1.6 میلیارد انسانی را تأمین می کنند که معیشتشان بستگی به جنگل دارد. جنگل ها همچنین با تنظیم آب و هوا، چرخه های آبی و جلوگیری از فرسایش خاک، به محیط زیستمان سود می رسانند.

درختان به خاطر توليد اكسيژن، جذب گرد و غبار، گاز كربنيك و ديگر گازهای شيميايی موجود در هوا و نیز جلوگيری از نفوذ سر و صدا و تشديد آلودگی‌های صوتی در شهرها برای ما سودمندند.

8.8 درصد از مساحت كشور ما از جنگل ها تشكيل شده. جنگل های کشور ما به دو گروه جنگل‌هاي شمال و جنگل‌هاي خارج از شمال تقسيم مي‌شوند. حجم سرپاي جنگل‌هاي شمال كشورمان حدود 400 میلیون متر مكعب و جنگل‌هاي خارج از شمال حدود 200 ميليون متر مكعب است. کارشناسان ارزش اقتصادي جنگل‌هاي كشور را 300 هزار ميليارد ريال برآورد کرده‌اند.

 تراكم تاج پوشش در جنگل‌هاي انبوه خارج از شمال بيش از 50 درصد، در جنگل‌هاي نيمه انبوه خارج از شمال 25 تا 50 درصد و در جنگل‌هاي تنك خارج از شمال 5 تا 25 درصد است.

تراكم تاج پوشش در جنگل‌هاي انبوه شمال بيش از 70 درصد، در جنگل‌هاي نيمه انبوه شمال 40 تا 70 درصد و در جنگل‌هاي تنك شمال 10 تا 40 درصد است.

جنگل های جهان در حال حاضر در بحران هستند. جهان نیمی از جنگل هایش را از دست داده است و تنها از یک دهم از آن چه باقی مانده محفاظت می شود. هر سال 130 هزار کیلومتر مربع دیگر از جنگل های جهان از دست می رود- منطقه ای که به مساحت کشور انگستان است.

درحال حاضر سرانه جنگل در كشور ما 0.17 هكتار است در حالي كه سرانه جهاني جنگل 0.62 هكتار است.

 

سطح جنگل‌هاي ايران 

                                     واحد: هكتار

نوع جنگل	هکتار	درصد
جنگل انبوه	1780290	12.4
جنگل نيمه انبوه	3468312	24.2
جنگل تنك	8100842	56.6
جنگل ماندابي	25760	0.2
جنگل دست كاشت	943858	6.6
جمع	14319063	100

 

منابع: سايت اطلاع رساني جنگل ها، مراتع، و آبخيزداري كشور 

 

حوضه های رودهای ایران

حوضه های رودهای ایران کدامند؟

 رشته كوه هاي اصلي ايران نقش مؤثري در رژيم بارندگي و پيدايش منابع آب هاي سطحي كشور دارند. كوه هاي البرز و زاگرس كه عمده ترين رشته كوه هاي ايران هستند، يكي از مهم ترين عوامل تعيين كننده ريزش هاي جوي به شمار مي آيند. ريزش هاي جوي كه بيشتر به صورت برف است منبع اصلي آب رودخانه هاي ايران است و درواقع سرچشمه رودهاي عمده كشور را تشكيل مي دهد.

رودخانه هاي ايران از نظر زهكشي به پنج حوضه تقسيم مي شوند كه عبارتند از:

1-رودخانه هاي حوضه درياي خزر: مساحت حوضه درياي خزر 173510 كيلومتر مربع (حدود 10.7 درصد سطح كشور) است و رودخانه هاي ارس، سفيدرود، هراز و اترك عمده ترين رودهاي آن محسوب مي شوند.

2-حوضه خليج فارس و درياي عمان: اين حوضه با مساحتي معادل 437670 كيلومتر مربع، حدود 27 درصد سطح كشور را پوشش مي دهد و رودخانه هاي كارون، كرخه، جراحي، زهره، موند و سرباز عمده ترين رودهاي آنها به شمار مي روند.

3-حوضه درياچه اروميه: مساحت اين حوضه 50910 كيلومترمربع يا حدود سه درصد مساحت كشور است و رودخانه هاي زرينه رود، سيمينه رود و تلخه رود عمده ترين رودهاي آن محسوب مي شود.

4-حوضه مركزي: اين حوضه بزرگ ترين و پهناورترين حوضه ايران است و با مساحتي معادل 808110 كيلومتر مربع، چيزي حدود 49.8 درصد كشور را پوشش مي دهد. رودخانه هاي زاينده رود، قمرود، قره چاي، كر و هليل رود از مهم ترين رودهاي اين حوضه محسوب مي شوند.

5-حوضه خاوري: اين حوضه مساحتي برابر 153580 كيلومتر مربع يا حدود 9.5 درصد سطح كشور را دارد و رودخانه هاي كشف رود و همچنين رودهاي مرزي هريرود و هيرمند عمده ترين رودهاي آن به شمار مي آيند.

 

منبع: گیتاشناسی ایران- جلد سوم- دایره المعارف جغرافیای ایران- نوشته مهندس عباس جعفری- چاپ اول 1379- طرح تهیه، لیتوگرافی و چاپ از مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.

صفحات و قاره هاي زمين

پوسته خارجي تر زمین، ميلياردها سال قبل بلافاصله بعد از اين كه زمين شكل گرفت سخت و محكم شد. پوسته زمين يك پوسته خاكي صرف نيست. اين پوسته به صورت صفحات بسيار بزرگ و ضخيم شكسته شده اي است كه روي پوشش زيرين و كم استقامت و نرمي به نام گوشته (mantle) حركت مي كند.

 

صفحات از سنگ و خاك ساخته شده اند و در سراسر كره زمين حركت مي كنند. آنها هم به شكل افقي (پهلوها) و هم به صورت عمودي (بالا و پايين) حركت مي كنند. همچنين پس از طی دوره هاي طولاني زماني، اندازه صفحات تغيير مي كند. مثلاً به حاشيه هايشان اضافه مي شود، به همديگر برخورد مي كنند يا به سمت پايين و به سوي گوشته زمين هل داده مي شوند. اين صفحات از 50 تا 250 مايل يا 80 تا 400 كيلومتر ضخامت دارند.

 

به اين ترتيب نقشه زمين هميشه تغيير مي كند. صفحات زيرين حركت مي كنند، اندازه صفحات هم تغيير مي كند. همچنين سطح درياها در طول زمان تغيير مي كند (چون دما روي زمين متفاوت است و يخ قطب ها ذوب مي شود يا منجمد مي شود) در نتيجه يا حجم دریا بيشتر مي شود يا برعكس دریا از پوسته عقب نشيني مي كند.

 

صفحات اقيانوسي و قاره اي كنوني عبارتند از: صفحه اوراسيايي، صفحه استراليايي-هندي، صفحه فيليپين، صفحه اقيانوس آرام، صفحه "جوآن دو فوكا" (Juan du Fuca)، صفحه نازكا (Nazca)، صفحه كوكوس (Cocos)، صفحه آمريكاي شمالي، صفحه كاراييب، صفحه آمريكاي جنوبي، صفحه آفريقا،  ......

 

ادامه مطلب

ترتیب قاره ها براساس وسعت و جمعیت

هفت قاره را می توان هم از نظر وسعت و هم از نظر جمعیت رتبه بندی کرد. هفت قاره شامل آفریقا، قطب جنوب، استرالیا، آسیا، اروپا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی است.

 

ترتیب قاره ها بر اساس وسعت

1-آسیا - 17139445 مایل مربع (44391162 کیلومتر مربع)

2-آفریقا - 11677239 مایل مربع (30244049 کیلومتر مربع)

3-آمریکای شمالی - 9361791 مایل مربع (24247039 کیلومتر مربع)

4-آمریکای جنوبی - 6880706 مایل مربع (17821029 کیلومتر مربع)

5- قطب جنوب - حدود 5500000 مایل مربع (14245000 کیلومتر مربع)

6-اروپا - 3997929 مایل مربع (10354636 کیلومتر مربع)

7-استرالیا - 2967909 مایل مربع (7686884 کیلومتر مربع)

 

ترتیب قاره ها بر اساس جمعیت

1-آسیا - 4055000000 (بیش از 4 میلیارد نفر)

2-آفریقا - 1108500000 (بیش از 1 میلیارد نفر)

3-اروپا - 729،871،042 (شامل کل روسیه)

4-آمریکای شمالی - 522،807،432

5-آمریکای جنوبی - 379،919،602

6-استرالیا - 20434176

7-قطب جنوب - اقامت کنندگان دایمی ندارد اما بیش از 4000 محقق و پرسنل در تابستان و 1000 نفر در زمستان در آن حضور دارند.

علاوه بر اینها، بیش از 15 میلیون نفر نیز وجود دارند که درواقع بر روی یک قاره زندگی نمی کنند. تقریباً همه این افراد در کشورهای جزیره ای اقیانوسیه زندگی می کنند. این ناحیه منطقه ای در جهان است اما قاره نیست.

حالا اگر ما تعداد قاره ها را 6 تا حساب کنیم و اوراسیا را یک قاره محسوب کنیم، اوراسیا هم از نظر جمعیت و هم  از نظر وسعت در رتبه یک قرار می گیرد.

 

سابقه سکونت در مازندران

سابقه سکونت در مازندران

 

    در مورد سکونت،زندگی وتمدن در مازندران، از بررسیهایی که از غارهای کمربند و هوتو (در بهشهر) به عمل آمده، معلوم می‌شود که شرایط زندگی انسانهای دوره پارینه سنگی میانه و پارینه سنگی جدید در این استان نیز نظیر دیگر مناطق فلات ایران بوده است. از این آثار چنین بر می‌آید که در این ادوار در کوهپایه‌ها و دامنه‌های شمالی البرز، هر جا که آب و هوا مساعد تر بوده، انسانهای اولیه به شکار و گردآوری خوراک می پرداختند و برای این که از امنیت و آرامش بیشتری برخوردار باشند، در غارهای مذکور(از جمله غاری که در کنار جاده نکا-بهشهر در جنوب غربی روستای کُلت در اثر خاک برداری در سال ۱۳۶۹ کشف شده) به سر می برده اند، وجود آثار دوره نو سنگی در شرق مازندران حکایت از تحولات زندگی مردم در این استان را دارد. از حدود ۱۰۰۰۰ سال پیش،مردم این سرزمین همانند بعضی از انسانهای ساکن فلات ایران، توانسته بودند چارپایان را رام واهلی نمایند.این تحول موجب دگرگونی در زندگی انسانهای این خطه شده است. به تدریج انسانها در مرحله دامداری به سوی دّره‌ها و جلگه‌ها وخاکهای آبرفتی حاصلخیز کشیده شده اند. با آغاز کشاورزی،زندگی به طور کلی دگرگون می‌شود.رفته رفته با بهتر شدن شرایط زندگی، غذا و مساعد بودن آب و هوا به شمار جمعیت افزوده شد و اولین روستاهای پیش از تاریخ در این خطّه شکل گرفتند. مازندران فعلی که از غرب به استان گیلان، از شرق به استان گلستان،از جنوب به رشته کوههای البرز و استانهای سمنان. تهران و قزوین و از شمال به دریای مازندران محدود است. در طول تاریخ، شاهد وقایع و اتفاقات فراوان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بوده است. در اهمیت سرگذشت وقایع تاریخی این استان، کافی است که گفته شود هیچ یک از مناطق ایران به اندازه این خطّه، شاهد رویدادهای تاریخی نبوده است. به همین سبب است که نویسندگان و مورخان ایرانی و خارجی، فراز و نشیب‌های تاریخی این سرزمین را در کتاب‌هایی به رشته تحریر در آورده اند. از آثار نویسندگان خارجی درباره مازندران، تاریخ مازندران و استرآباد تالیف رابینو، و از آثار نویسندگان ایرانی، تاریخ طبرستان(تبرستان) و رویان و مازندران تالیف میر ظهیرالدین مرعشی، و مازندران از قدیم ترین ایام تا به امروز، نوشته دکتر محمد مشکور را می‌توان نام برد. اما این که نام مازندران از چه زمانی در این خطّه متداول شد اختلاف نظر وجود دارد. بعضی از مورخان معتقدند از زمان ابن اسفندیار و یاقوت، بجای استرآباد کلمه مازندران بکار برده شده است عده‌ای هم تاریخ استعمال کلمه مازندران را از قرن چهارم هجری قمری به بعد می دانند.

 

روشهای مصرف بهینه آب در خانه

روشهای مصرف بهینه آب در خانه

 

1- با هر دقیقه دوش گرفتن بین 20 الی 40 لیتر آب مصرف می شود. بنابراین بهتر است زمان مورد نیاز برای دوش گرفتن را کاهش دهیم و استفاده از وان نیز ضروری نمی باشد.

2- می توانیم با استفاده از یک لیوان آب ، دندان های خود را مسواک بزنیم و هنگام مسواک زدن جریان آب را قطع کنیم.

 

 

3- هنگام وضو گرفتن شیر آب را بدون استفاده باز نگذاریم.

4- مواظب خرابی سیفون توالت ها باشیم چون در صورت خرابی حدود 150 لیتر در شبانه روز آب هدر می رود.

5- چکه کردن و نشت آب از شیر و لوله ها موجب هدر رفتن مقدار زیادی آب در هر 24 ساعت می شود. پس همواره شیرها را بررسی کرده و در صورت خرابی در مورد رفع این مشکل و تعویض واشر آن ها اقدام نماییم.

6- هنگام شستن میوه و سبزی راه خروجی ظرفشویی را ببندیم ، و آن را تا نیمه پر از آب کنیم . سپس سبزی و میوه را در آن بخیسانیم و ضد عفونی کنیم و در پایان سبزی ها را با دوش مخصوص آب کشی کنیم.

7- ماشین لباسشویی را با حداکثر ظرفیت مورد استفاده قرار دهیم ، هنگامی از آن استفاده کنیم که لباس به اندازه کافی جمع شده باشد و در نتیجه ماشین با ظرفیت کامل کار کند.

8- چند بطری آب آشامیدنی در یخچال بگذاریم تا ناچار نشویم شیر آب را برای خنک شدن باز بگذاریم و مقادر قابل توجهی آب را هدر دهیم. استفاده از یخ نیز مفید خواهد بود. 

9- باغچه را تنها در ساعات خنک روز آبیاری کنیم. این کار از رشد گیاهان انگلی جلوگیری کرده و تبخیر آب را به حداقل می رساند.

10- گذرگاه و پله ها را با جارو پاکیزه نگه داریم ، اگر این کار با شیلنگ انجام دهیم ، مقدار زیادی آب به هدر خواهد رفت. 

11- برای شستن اتومبیل از چند سطل آب به جای شیلنگ استفاده کنیم.

12- کولر آبی را بازدید کنیم و در صورت اتلاف آب شیرهای شناور بادوام و محکم به کار ببریم.

13- معمولا کوکان بازی با آب را دوست دارند و مقدار زیادی آب را هدر می دهند. بنابراین توصیه می شود مواظب کودکان خود باشیم.  

14- در فصل تابستان و بخصوص در گرمترین ساعات روز که مصرف آب بیشترین حد خود را دارد ، سعی کنید مصارف غیر ضروری را کاهش دهید تا آب به همه تعلق گیرد و فشار آن کاسته نشود و یا قطع نگردد.  

15- با استفاده از یک آجر و یا بطری ، ظرفیت سیفون و یا فلاش تانک توالت را کاهش دهیم. 

16- در مواردی که امکان پذیر است از وسایل کاهش دهنده مصرف نظیر شیرهای قطع و  وصل ، سر شیرهای پودر کننده و شیرهای فشارشکن استفاده نماییم.

17- آب را دور نریزید مگر اینکه مطمئن شوید دیگر نمی توان آن را مصرف نمود.  

پس از همین امروز به فکر صرفه جویی در مصرف آب تصفیه شده باشیم و در پایان هر روز از خود بپرسیم که امروز چقدر صرفه جویی کرده ایم؟

 

 

 

 

 

 

مصرف بی رویه آب = بی توجهی به حق دیگران  

صرفه جویی = مصرف متعادل است نه کاهش مصارف ضروری

     

گلخانه کوچک برای کاشت سبزیجات

صرفه جویی در مصرف آب

 

چگونه مختصات جی‌پی‌اس را بخوانیم؟

 

 

 

آشنایی با GPS

GPS مخفف سیستم موقعیت‌یاب جهانی است؛ سیستمی که برای هدایت و ناوبری در سرتاسر جهان و نقشه‌برداری استفاده می‌گردد. از آن معمولا برای تعیین محل دقیق مکان بر روی سطح کره زمین و بدست آوردن زمان فعلی در نقاط خاص استفاده می‌شود.

این فرآیند به وسیله شبکه ایجاد شده توسط ۲۴ ماهواره‌، که ماهواره‌های جی‌پی‌اس نام دارد، انجام می‌شود، که در بخش بالای زمین و با سرعت و دقت زیادی قرار گرفته‌اند. با استفاده از امواج رادیویی کم‌توان، دستگاه‌ها می‌توانند با ماهواره‌ها ارتباط داشته‌باشند تا موقعیت مکانی فرد را به دقت تعیین کنند.

در ابتدا سیستمی وجود داشت که تنها توسط ارتش استفاده می‌شد و حدود ۳۰ سال پیش سیستم جی‌پی‌اس برای استفاده عموم شهروندان در دسترس قرار گرفت. این سیستم توسط وزارت دفاع ایالات متحده نگه‌داری می‌شد.

طول و عرض جغرافیایی

سیستم جی‌پی‌اس از خطوط طولی و عرضی جغرافیایی برای فراهم کردن مختصات یک فرد یا مکان مورد علاقه استفاده می‌کند. خواندن و درک مختصات .......

ادامه مطلب

جهت یابی به زبانی ساده

ساده ترين راه شناخت جهت ها توجه به محل طلوع و غروب آفتاب است.

 طبق قرارداد سمتي كه خورشيد طلوع مي كند خاور يا مشرق و مقابل آن را كه محل غروب آفتاب است باختر يا مغرب گويند.

 روشهاي جهت يابي

الف – در روز

•بوسيله ساعت مچي و خورشيد

•بوسيله سايه چوب

ب – در شب

•بوسيله ستاره قطبي

•بوسيله هلال ماه

 

به وسيله ساعت مچي و خورشيد

•در هنگام روز ساعت را به طور افقي بگيريد.

•عقربه ساعت شمار را به طرف خورشيد اشاره دهيد.

•نيمساز زاويه بين عقربه ساعت شمار و علامت ساعت دوازده جنوب را نشان خواهد داد.

 به وسيله سايه چوب

•يك ميله چوبي يا فلزي را به طور عمودي در زمين قرار مي دهيم.

•نوك سايه ميله چوبي را علامت مي گذاريم

•پس از مدتي نوك سايه ميله چوبي را كه تغيير كرده است علامت گذاري مي كنيم.

•به وسيله خطي اين دو نقطه را در روي زمين به هم وصل مي كنيم .

•اگر خطي بر اين خط عمود كنيم جهت شمال و جنوب را براي ما مشخص مي كند.

 نكته

•زمين دور محوري فرضي كه از شمال و جنوب اين كره بزرگ مي گذرد مي چرخد.

•اين چرخش زمين موجب مي شود كه ما تصور كنيم ستارگان جاي خود را در آسمان تغيير مي دهند.

•تنها يك ستاره وجود دارد كه جاي آن در آسمان ثابت مي باشد به نام ستاره قطبي.

•اگر بتوانيـم اين ستــاره ثــابت وغير متحرك را در آسمان پيدا كنيم و رو به آن بـايستيم درسـت به سمت شمال ايستاده ايم.

 

پيدا نمودن شمال حقيقي توسط ستاره ها

•در هنگام شب كه آسمـان صـاف است از يـك مجمــوعـه هفـت ستــاره اي بـه نـــام دب اكبر ( خرس بزرگ ) استفاده مي كنيم. شكل اين هفت ستاره به صورت يك ملاقه است كه هـر گاه فاصله دو ستاره سر آن را پنج برابر امتـداد دهيم به ستاره قطبي مي رسيم كه خود ابتـداي هفت ستاره دب اصغر ( خرس كوچك) است.

 

 

 

به وسيله هلال ماه

•هميشه هـلال ماه در نيمـه اول ماه تحدبش ( برجستگي ) آن به سمـت غرب و در نيمه دوم ماه به سمت شرق مي باشد.

 

کره سماوی

کره سماوی (Celestical sphere)

 

مقدمه

حرکت زمین برای ثابت نگه داشتن مواضع اجرام سماوی مشکلاتی را بوجود می‌آورد. در مشاهده ستارگان ، ستاره شناسان درست مثل یک دوستدار به ستاره خیز می‌شود و همانند شخص که سوار چرخ و فلک می‌باشد، سعی می‌کند که چشم خود را بر روی یک شیء دور نگه دارد. تصور ستاره شناسان جدید از آسمان بر مبنای تصوری است که از پیشینیان به ارث رسیده است و آن عبارت از این است که آسمان را به صورت یک گنبد کروی در نظر می‌گیرند که در عرض آن خورشید ، ماه ، سیارات و ستارگان به سمت جلو حرکت می‌کنند. این گنبد صلب که در آسمان گسترش پیدا می‌کند کره سماوی نامیده می‌شود.

کره سماوی
این ماکت متعلق به قرن نوزدهم ، خورشید
و زمین و صور فلکی را نشان می‌دهد.

 

عرض و طول جغرافیایی

توصیف موضع در روی سطح زمین با استفاده از طول و عرض جغرافیایی مقدمه بسیار خوبی برای تشریح کره سماوی و روشهای بکار رفته جهت تعیین مواضع ستارگان در آسمان می‌باشد. عرض و طول جغرافیایی با استفاده از دو نوع صفحه‌ای که سطح زمین را قطع می‌کند، تعریف شده‌اند. نقطه شروع تعاریف ، چرخش زمین است. محور چرخش ، سطح زمین را در قطبهای جنوب و شمال قطع می‌کند. صفحه استوایی بر محور زمین عمود بوده و زمین را در وسط راه قطبین قطع می‌کند. خطی که سطح زمین را قطع می‌کند، استوا (equator) نامیده می‌شود. صفحه‌ای که بر صفحه استوایی عمود است و از قطبین شمال و جنوب عبور می‌کند، صفحه نصف النهاری نامیده می‌شود. دایره‌ای که از تقاطع سطح زمین حاصل می‌شود به نصف‌النهار یا دایره نصف‌النهار معروف است.

طول جغرافیایی

دایره نصف‌النهار که از نقطه به خصوصی عبور می‌کند، نصف‌النهار محلی آن منطقه نامیده می‌شود. نصف‌النهار به خصوصی که از سطح زمین در محل اصلی رصدخانه گرینویچ در انگلستان می‌گذرد، نصف‌النهار اولیه یا نصف‌النهار گرینویچ نام دارد. طول جغرافیایی یک نقطه بر روی سطح زمین زاویه‌ای است که بین صفحه نصف‌النهار عبوری از آن نقطه و صفحه نصف‌النهار اولیه‌ای که از گرینویچ می‌گذرد، قرار دارد. تعریف فوق گیج کننده است، زیرا زاویه فوق‌الذکر می‌تواند یکی از دو زاویه نشان داده شده بر روی نمودار باشد، یکی زاویه اندازه‌گیری شده بین سطوح صفحات جلو و دیگری زاویه بین سطوح صفحات عقبی. مجموع این دو زاویه ْ360 درجه است.

بر طبق قراداد ، زاویه بین سطح جلو که کوچکتر است، طول جغرافیایی نامیده می‌شود. با این قرارداد طول جغرافیایی همیشه کمتر یا مساوی ْ180 است. تمام طولهای جغرافیایی بر حسب درجه شرق یا غرب نصف‌النهاری اولیه بیان شده‌اند. مثلا اگر ، نصف‌النهار یک نقطه ْ30 غربی نصف‌النهار اولیه باشد، طول جغرافیایی آن W30ْ یا 30W نوشته می‌شود. اگر نصف‌النهار یک نقطه 30 درجه شرقی نصف‌النهار اولیه باشد، طول جغرافیایی آن 30ْE یا 30E خواهد بود. در طول جغرافیایی 180E و 180W نصف النهار یکسانی را نمایش می‌دهند که آن ادامه نصف‌النهار گرینویچ در طرف دیگر زمین باشد.

گاهی اوقات طول جغرافیایی به طریق دیگری بیان می‌شود. یعنی طول جغرافیایی ، زاویه‌ای است که از نصف‌النهار اولیه تا نصف‌النهار محل و در جهت عکس حرکت عقربه‌های ساعت (به طرف شرق) امتداد دارد و این هنگامی است که زمین از بالای قطب شمال نظاره شود. در این سیستم گسترده طول جغرافیایی تا ْ360 درجه است و طول جغرافیایی نقطه مثال فوق (30W در سیستم قراردادی) ، 330 درجه خواهد بود. امکان دارد طول جغرافیایی نیز توسط زاویه‌ای که در جهت عقربه‌های ساعت (به سمت غرب) مشخص شده ‌باشد، و آن هنگامی است که زمین از بالای قطب شمال مشاهده گردد و در این حال طول جغرافیایی نقطه قبل بطور ساده ْ30 درجه خواهد بود. مع‌ ذالک ، تعریف اولی که همان زاویه کوچکتر بین نصف‌النهار گرینویچ و نصف‌النهار محل است متداولتر می‌باشد.

عرض جغرافیایی

دومین نوع صفحه بکار رفته برای تعیین موضع بر روی سطح زمین ، صفحه‌ای به موازات صفحه‌ای استوایی می‌باشد. چنین صفحاتی که در سطح زمین بین استوا و قطبین عبور می‌کنند، دوایری را بر روی سطح زمین به نام مدارات قطع می‌کنند. برای تعریف عرض جغرافیایی یک نقطه در صفحه نصف‌النهار محل ، دو خط از مرکز زمین به استوا و نقطه مورد نظر وصل می‌کنیم. عرض جغرافیایی زاویه بین این خطوط می‌باشد. عرض جغرافیایی بر حسب درجات به سمت شمال و جنوب استوا اندازه‌گیری شده‌اند و گسترده آنها از ْ0 تا ْ90N یا ْ90S (که 90N یا 90S) نوشته می‌شوند، در قطبین ادامه دارد.

 

مواضع ستارگان

درست همانطور که موضع یک شیء بر روی زمین توسط طول و عرض جغرافیایی آن مشخص می‌شود، به همین روش مواضع ستارگان بر روی آسمان نیز توسط خطوطی که طول و عرض را بر روی کره سماوی معلوم می‌کنند، مشخص می‌شوند. عرض سماوی بر حسب درجه به طرف شمال یا جنوب استوا اندازه‌گیری می‌شود، که استوای سماوی به عنوان تصویر استوای زمین بر روی کره سماوی تعریف شده‌ است. عرضهای شمالی و جنوبی استوا به ترتیب با علامات مثبت و منفی مشخص می‌گردند. عرض سماوی هر ستاره میل (declination) آن نامیده می‌شوند.

طول سماوی را به همان شیوه طول جغرافیایی زمین نمی‌توان تعریف کرد، زیرا خطوط طولی زمین با آن می‌چرخند و سرتاسر کره سماوی را جاروب می‌کنند. مختصات واقع بر روی کره سماوی باید در فضا ثابت باشد و با زمین حرکت کند، زیرا آنها باید محل ستارگان ثابت را توضیح دهند. ستاره شناسان با انتخاب یک نقطه ثابت بر روی استوای سماوی که نقطه شروع درجات طول سماوی می‌باشد، اتفاق نظر دارند. درست مانند نصف‌النهار گرینویچ که به عنوان نقطه صفر برای اندازه‌گیری طول جغرافیایی بر روی سطح زمین بکار رفته است.

بر طبق این توافق ، مکان انتخاب شده بر روی استوای سماوی در یک جهت معین و از یک نقطه مشخص در صورت فلکی حوت (Pices) قرار دارد. این نقطه صفر از تقاطع دو صفحه استوا و مدار زمین ، تعریف گردیده ، و آن اعتدال بهاری (vernal equinox) نامیده شده است. به سبب حرکت تقدیمی محور چرخش زمین ، نقطه اعتدال بهاری در فضا ثابت نمی‌ماند و بطور آهسته بر روی دایره‌ای حرکت می‌کند، و در هر 26000 سال مداری را کامل خواهد کرد. مرجع برای یک سال به خصوص می‌باشد، و این مختصات بر مبنای موضع طول سماوی نقطه صفر در آن سال قرار گرفته است.

طول سماوی که بر حسب درجه اندازه‌گیری می‌شود، قوسی از استوای سماوی است، که به سمت شرق جهت داده شده است و اندازه آن از صفر درجه در موضع نقطه اعتدال بهاری تا 360 درجه که به این نقطه باز می‌گردد، می‌باشد. با انتخاب نقطه صفر بر روی استوای سماوی تعریف سیستم مختصاتی که محل ستارگان و سایر اجرام را بر روی کره سماوی معین می‌سازد، کامل می‌شود.

قبله شناسی

---

 

مقدمه

قبله شناسی از مقدمات نماز بوده ، بر هر مسلمانی ، شناختن جهت کعبه از مکان خود در حضر و سفر لازم است. بدین لحاظ علمای عالیقدر هیئت و نجوم در قدیم و سنوات اخیر از شیخ بهایی علیه الرحمه تا مرحوم سرتیپ مهندس عبدالرزاق بغایری و ... برای استخراج قبله مساعی دقیقی به عمل آورده و قبله بلاد را نسبت به جهات جغرافیایی تعیین کرده اند که برای یافتن قبله هر محل بایستی قبلا جهت یابی کرد، ولی این امر همیشه و برای هر کس به سهولت و سرعت مقدور نیست. مثلا مسافری که به یکی از شهرهای خارج کشور یا اماکن جدیدی برسد و بخواهد فورا نماز بخواند نمی‌تواند دستور قبله یابی را بطوری که در کتب قدیمه یا تقاویم آمده فورا اجرا کند.

 

جهت قبله

برای پیدا کردن جهت قبله یک مکان می‌بایست طول و عرض جغرافیایی آنرا بدانیم. مختصات جغرافیایی یک محل بر روی کره زمین با طول و عرض جغرافیایی تعیین می‌شود. محور چرخشی زمین قطبهای شمال و جنوب جغرافیایی را مشخص کرده ، درست در حد وسط بین دو قطب جغرافیایی دایره استوا در نظر گرفته می‌شود. دایره استوا دایره عظیمیه‌ای است که کره زمین را به دو نیم کره شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند. به موازات دایره استوا دوایر صغیره‌ای مابین دایره استوا و قطبهای جغرافیایی در نظر گرفته می‌شود که مدارات نامیده می‌شوند. مدارات در حقیقت خطوط شرقی غربی سیستم مختصات مربوط هستند. دوایر عظیمه‌ای که از دو قطب جغرافیایی زمین می‌گذرند تشکیل نصف النهارات را می‌دهند. این دوایر تشکیل دهنده خطوط شمالی جنوبی مختصاتند.

طول و عرض جغرافیایی

عرض جغرافیایی یک نقطه با فاصله زاویه‌ای آن از دایره استوا از صفر تا 90 درجه به طرف شمال و یا جنوب بیان می‌شود. طول جغرافیایی یک نقطه با فاصله زاویه‌ای که نطف النهار آن نقطه با نصف انهار مبدأ می‌سازد بیان می‌گردد. طبق موافقت نامه‌ای که در کنفرانس بین المللی در مورد نصف النهار در واشنگتن دی سی در آمریکا در سال 1884 حاصل شد، نصف النهاری که بر محور نوری رصدخانه سلطنتی گرینویچ از صفر تا 180 درجه نسبت به نصف انهار مبدأ به طرف مشرق و یا مغرب بیان می‌گردد. بنابراین نصف النهار 180 درجه شرقی و 180 درجه غربی بر هم منطبق هستند.

 

قبله نما

قبله نما جعبه‌ای است مدور ، که از فلز یا پلاستیک که در قسمت فوقانی آن یک عقربه مغناطیسی و در قسمت تحتانی یک یا چند صفحه قرار دارد. روی هر صفحه نام تعدادی از شهرها بر اساس محاسبه دقیق جهت مکه و انحراف مغناطیسی محل نوشته شده است. قبله نمای خودکار محل علاوه بر عقربه مغناطیسی عفربه دیگری به رنگ فلمز یا برنجی یا شب نما دارد. در قبله نمای با صفحه گردان که جدیدترین نوع و خود کار برای همه جا به حساب می‌آید عقربه دیده نمی‌شود، خود صفحه فلزی می‌گردد و توجیه می‌شود.

ساختمان قبله نما

صفحات قبله نما بطور کلی دو نوع است. در صفحات اولیه که هنوز در قبله نماها نصب می‌شود.، مکه معظمه در خارج صفحه در نظر گرفته شده ، ولی در صفحات جدید محل کعبه در وسط صفحه فرض شده است، لذا با یک مرتبه توجیه صفحه بوسیله گرداندن قبله نما (یا بطور خود کار در نمونه‌های با صفحه گردان) خطی که جلوی هر شهر رسم شده جهت قبله آن است بطرف مرکز صفحه. در قبله نماهایی که دارای یک صفحه هستند و نمونه‌های با صفحه گردان ، صفحه عمومی گذارده شده که نام شهرهای مهم را دارد. غیر از صفحه عمومی ، قریب بیست صفحه دیگر برای کشورهای مختلف به زبان فارسی و عربی یا انگلیسی وجود دارد، صفحه مخصوص دلیل احاج و صفحه‌ای با درجات مثل صفحه قطب نما تهیه شده است.

دستور قبله یابی

قبله نمای با عقربه

• اگر داخل قبله نما برگهای متعددی است، برگی که نام شهر مطلوب را دارد رو قرار دهید.
• قبله نما را روی میز یا سطحی فقی (دور از آن آلات و ادوات برقی) بگذارید.
• عقربه مغناطیسی پس از نوسان ، یک نوک آن معمولا سیاه یا شب نما ، بسوی شمال خواهد ایستاد.
  
  

به ملایمت قبله نما را بگردانید تا شعاع شهر مطلوب ، زیر نوک شمالی عقربه قرار گیرد. خط قبله که روی صفحه رسم شده ، جهت مکه را نشان می‌دهد. در قبله نماهای خود کار محلی ، نوک سیاه عقربه ، شمال ، نوک سفید ، جنوب و نوک اضافی که به رنگ قرمز یا شب نما یا برنجی می‌باشد، بطور خوکار قبله شهرستانهایی را نشان می‌دهد که در صفحه قبله نما با علامت قرمز مشخص گشته یا روی جعبه آن قید شده است. برای قبله یابی با صفحات جدید که مکه معظمه در وسط صفحه فرض شده ، باید قبله نما را بطر افقی گرداند تا شمال صفحه ، زیر نوک شمالی عقربه مغناطیسی قرار گیرد. در این وضعیت خطی که مجاور هر شهر ، رو به مرکز کشیده شده ، جهت قبله همان شهر است.

نمونه‌های خودکار با صفحه گردان

هر موقع قبله نما را در سطحی افقی (دور از آهن آلات) بگذارید، صفحه پس از قدری نوسان بی حرکت می‌شد و شعاع هر شهر قبله آن را بطور خود کار نشان خواهد داد. مکه معظمه در مرکز صفحه فرض شده و محاسبات زاویه قبله هر محل ، روی این فرض به عمل آمده است. برای اشخاص بی سواد یا بخاطر سهولت قبله یابی ، می‌توان شعاع شهر مورد نظر را به رنگی مشخص ساخت. سمت شمال محل را علامت کوچکی روی صفحه نشان می‌دهد.

تشکیل فصلها

فصلها چگونه به وجود می ایند ؟

     یک روز گرم تابستانی را تصور کنید: با اینکه کولر ها روشن هستند و لباس تابستانی پوشیده ایم اما هنوز گرما ما را کلافه می کند. ساعت 8 شب است اما هنوز هوا روشن است! بچه ها اصرار دارند به پارک یا خرید برویم! توضیح این مطلب برای آنها کمی مشکل است که الان شب است و به زودی باید شام بخوریم! و البته کمی دیگر وقت خواب است! به عکس زمستان که هنوز بسیاری از کارها روزانه ما مانده است، اما هوا رو به تاریکی می رود! بچه ها هنوز تکالیفشان راتمام نکرده اند اما احساس خواب آلودگی می کنند. هوا دیگر تاریک شده و فکر می کنند دیگر باید وقت خواب باشد! این تفاوت دما وتفاوت طول روز از کجا ناشی می شود؟

بیشتر مردم تصور می کنند که پاسخ این پرسش ساده را می دانند اما عجله نکنید! پاسخ به آن سادگی که فکر می کنید نیست!

مدار زمین بسیار به شکل دایره نزدیک است اما....

ادامه مطلب

رشته کوه دنا

رشته کوه دنا بخشی است از سلسله جبال زاگرس که از ناحیه شمال غربی به جنوب شرقی امتداد پیدا کرده است. این رشته به طول تقریبی 70 کیلومتر مرز مشترک استان های اصفهان از سمت شمال و شرق و کهکیلویه و بویراحمد از سمت غرب و فارس از سمت جنوب غربی می باشد.

شمال رشته دنا ییلاق عشایر قشقایی است که در بهار و تابستان در آنجا اسکان دارند و در پاییز هر سال کوچ کرده پس از عبور از دشت ارژن به سوی قیر و کارزین و کازرون می روند. جنوب غربی این رشته، منطقه ییلاقی عشایر بویراحمدی است که در فصول پاییز و زمستان کوچ کرده و به سوی بهبهان مهاجرت می نمایند.

در طول رشته 70 کیلومتری دنا در حدود 40 قله بالای 4000 متر و چند برفچال و یخچال کوچک و بزرگ به خصوص در جناح شمال شرقی آن مشاهده می شود.

رشته دنا، از شمال به جنوب دارای چند قسمت مختلف می باشد که عبارتند از :

قپه های شمالی دنا، قپه های مرکزی و قپه های جنوبی. حدود تقسیم بندی هر یک از این بخش ها توسط گردنه های مرتفعی است که قلل مهم آن را به یکدیگر متصل می سازند.

ارتفاعات مورد بحث در این مقوله در قسمت قپه های مرکزی و بسیار مرتفع دنا قرار دارند که در شرح صعود تناسب و اتصال هر یک به دیگری به صورت شرح داده شده است. از میان قپه های مرکزی ارتفاعات مورگل از سمت شمال به قلل مرتفع تُل گردل و اهرام لوکوره در قپه های جنوبی دنا و قللی چون نِوِل، پازن پیر، برج، قلم، برف کرمو منتهی می شوند. آبادی های زیادی در اطراف رشته کوه دنا قرار دارند که از مهمترین آنها باید از بخش سی سخت شهرستان یاسوج در قسمت غربی خط الرأس، آبادی های پاتاوه باک، آب سپا و در قسمت های شرقی منطقه، کُمر و کاکان و ناحیه بزرگ شهید و بخش بزرگی خفر در جناح شمال شرقی رشته نام برد. آبادی آب ملخ در شمالی ترین نقطه و روستای کمر در جنوبی ترین نقطه رشته دنا قرار دارند.

بررسی توپوگرافی قله : حوض دال یا به قولی بیژن، قله ای مرتفع است که از جناح غربی در پی دشت مرتفعی به دیواره های تنگ بزکش و از قسمت شمالی توسط گردنه دشتک به قله 4260 متری کرسمی و از آنجا به قلل ماش و سه قپه آسمانی دنا متصل می گردد. امتداد خط الرأس این قلل از جنوب شرقی با تشکیل قلل بیژن سی چانی به گردنه بیژن و سپس به قپه های جنوبی منتهی می شود و از سراسر جناح های شرقی توسط یال هیا بزرگی به منطقه رودخانه ماربر محدود می شود.

ویژگی های خاص : در جناح شمالی این قله برفچال های کوچکی وجود دارد که به واسطه هوازدگی دارای ستون های یخی کوچک بسیار زیبا و یک غار موسوم به غار یخ می باشد.

مسیر صعود به قله : از آنجایی که حوض دال را می توان از مسیرهای تنگ بُزکش، یال یابو سقط کرده و گردنه بیژن صعود نمود با بررسی این راه ها ساده ترین و در دسترس ترین آنها یعنی راه بیژن را انتخاب می کنیم و سپس برنامه ریزی صعود را بر اساس عبور از خط الرأس حوض دال تا سه قپه طرح ریزی می نماییم. برای صعود این خط الرأس بهترین زمان ممکن را انتخاب کرده، از طریق جاده اصفهان، شهرضا و سمیرم با دور زدن جناح شمالی دنا در کوهپایه های کل قدویس و باک از جاده ای که از هر نقطه آن دنا دیده می شود خود را به آبادی کوچک سی سخت و خانه کوهنورد می رسانیم. شبی را در میان مردم خوگرم سی سخت با گوش فرادادن به نقل قول هایشان از دنا به سر برده و صبح خیلی زود توسط وسیله نقلیه از طریق جاده خاکی گردنه بیژن ارتفاع می گیریم. جاده از تنگه مشهور بشو گذشته و در امتداد راه تاریخی پادنا که از منطقه خفر تا به کهکیلویه منتهی می شود به پیش می رویم. از کنار چشمه مشهوری میگذریم وسپس در دامنه قله صخره ای سی چانی با یال های پرشیب آن از وسیله نقلیه پیاده شده وارد دره بزرگی در سمت شمال می شویم (1). از مسیر پاکوب مشخصی در سینه کش تند دره بالا می رویم. راه از میان بوته های شقایق و لاله های واژگون ویژه فارس می گذرد. هوا از لطافت عجیبی آکنده است و برف های کوچک و بزرگی از دامنه سی چانی فروریخته و در حفره های یال ها مدفون شده اند. هر چه ارتفاع بیشتر می شود، برسردی هوا نیز افزوده می گردد. از کنار چند چشمه کوچک می گذریم. مسیر به سمت چپ منحرف می شود و ما به یکباره بر بلندای دیواره ای بزرگ برفراز سی سخت قرار میگیریم (2). مسیر به صورت پاکوب و راه ساخته شده ای در می آید که دامنه یال های بیژن را بریده، به سوی شمال غربی تراورس می کند. این راه مسیر عشایر است. آنها هر ساله در اواسط بهار برای تعلیف دام های خود این راه را تا زیر قله حوض دال طی کرده از آن استفاده می کنند. از برفچال بسیار کوچکی که زبانه آن تا نزدیکی راه به پایین کشیده شده عبور کرده و به دشت بسیار زیبایی در زیر قله حوض دال می رسیم (3). سراسر آن پوشیده از گل و گیاه است. هوای پاک، آسمان آبی رنگ و پرواز شاهین ها برفراز قله های دنا دیدنی است.

به جانپناه قرمز رنگ پی دنی در کنار چشمه مصفای آن، که گویا به تازگی سر از درون برف ها خارج ساخته می رسیم. قله حوض دال با چند نوار برفی کوچک و قله ای سرخ رنگ دیده می شود. باد در آن بالاها غوغا می کند. استراحت کوتاهی کرده سپس از مسیری با شیب تند به سوی حوض دال صعود می کنیم، بر شیب مسیر هر لحظه افزوده می شود. وزش باد فزونی می گیرد و مناظر اطراف بهتر دیده می شوند و ما گام بر قله 4350 متری می نهیم. سه قپه آسمانی دنا در شمال و قله های نوک تیز نِوِل در جنوب به خوبی دیده می شوند. برفچال، یال های شمالی قله را احاطه کرده اند و در سمت غرب می توانیم رشته های درهم و برهمی را که تا خوزستان ادامه یافته ببینم. از قله به سمت شمال از گردنه و مرتع بزرگ دشتک عبور می کنیم و در پی یک سربالایی ملایم و به فاصله نزدیکی از قله حوض دال گام بر قله 4260 متری کرسمی می گذاریم. سپس در امتداد خط الرأس مجدداً از گردنه کوتاهی عبور کرده و با پشت سر گذاشتن یک شیب تند به قله حرا غربی به ارتفاع 4300 متر می رسیم. مقداری به سوی شرق، بر قله حرا شرقی با ارتفاع 4310 متر که بر فراز رودخانه وهلی قرار گرفته است پا می گذاریم. قله حرا شرقی از مناظر زیبایی برخوردار است. از فراز آن به راهی که تا اینجا آمده این نگاه می کنیم. قله حوض دال با زیبایی تمام خودنمایی میکند.

قله های هرمی شکل سی چانی و بیژن به نحو زیبایی جلوه گرند و در دوردست های شرقی کوهستان آق داغ به ارتفاع 3023 متر دیده می شود. دشت های بسیار گسترده آباده و اقلید در دوردست به چشم می خورند. دامنه ها سبز شده اند و زندگی عشایر در آنها جریان دارد.

قله حرا را به سوی گردنه 4000 متری شمالی آن پشت سر می گذاریم. هرم عظیمی ذوزنقه ای قله 4400 متری ماش در بالای سر ما سایه انداخته است. شب سردی را در این مکان سپری می کنیم (4)، صبح زود از طریق یال جنوبی با عبور از تکه مسیری سنگلاخی به لبه جنوبی و سپس در حالی که باد شدیدی می وزد از سینه کش تند آن بالا رفته به قله ماش می رسیم.

دیدار برج های عظیم و آسمانی سه قپه و هرم برای همیشه اثری عمیق از کوه های دنا در اذهانمان باقی مگذارد. گویی از آنها فیلمبرداری کرده ایم. از طریق راهی که به قله رسیدیم دوباره کمی به عقب برگشته از طریق مسیر شن اسکی تندی در ضلع شمال غربی قله به طور مستقیم به سوی لکه برفی در زیر آن فرود می آییم. سپس بر روی لبه یال به سوی گردنه کوچکی سرازیر شده و از آن سوی دیگر به طرف قله مرتفع تپه مانند کپیری ارتفاع می گیریم. راه با ملایمت هر چه تمامتر بالا می رود و پس از مدت زمان کوتاهی به قله 4250 متری کپیری منتهی میگردد. قله درست در زیر برج آسمانی سه شاخه قرار دارد.

پس از استراحتی کوتاه مسیر را به صورت مستقیم به سوی برفچال کوچکی که بر فراز برج و تا قله آن امتداد یافته ادامه می دهیم. این راه با برفکوبی و کمی سنگ نوردی به قله 4435 متری برج آسمانی می رسد. باد سردی می وزد منظره قپه های شمالی دنا چون قزل قله و قاش مستان و اهرام لوکوره، و در جنوب مسیری که در طی امروز و دیروز به زیر پای آوردیم دیده می شود.

یخچال بزرگی در جناح شمالی قله و در کف آن قرار دارد. کمی به سمت شمال و از لابه لای صخره ها به آرامی مسیر شن اسکی تند را در کنار برفچال کوچکی به سمت غرب با شیبی تند ارتفاع کم کرده خود را به نوار سنگلاخی و خاکی بزرگی می رسانیم که سراسر جناح دیواره های غربی خط الرأس دنا را پوشش داده و برفراز دیواره های کوتاه و بلند آن از سه قپه آسمانی در ارتفاع متوسط 40000 متری تا زیر قله شمالی مورگل امتداد می یابد. مسیر را تراورس کرده با دور زدن کامل برج عظیم صخره ای قزل قله مسیر را به سوی تک قله زیبای بن رو به ارتفاع 4200 متر در جناح جنوبی مرتفع ترین قله دنا یعنی قاش مستان ادامه می دهیم و پس از مدتی بر فراز آن قرار می گیریم.

با استراحتی کوتاه در این نقطه مسیر را در پیش گرفته این بار با پی گیری تراورس خاکی از جناح شمالی فی مابین دو قله بن رو و قاش مستان عبور کرده خود را به گردنه شمالی قله می رسانیم. با اینکه امروز مسیرزیادی را پشت سر گذارده ایم لیکن از دیدار این همه قلل زیبای دنا خسته نیستم.

گردنه شمالی قاش مستان علی رغم سوز سردیخچالی که بر روی آن جریان دارد مکان نسبتاً مناسبی برای اتراق امشب ما به شمار می رود. در حالی که به استراحت می پردازیم که منظره دیواره جنبی مورگل را که در مقابل ما قراردارد یک آن از یاد نمی بریم. صبح نه چندان زود پس از جمع آوری باقی مانده وسایل از طریق سینه کش سنگلاخی با شیب ملایم و با دور زدن یک تکه تیغه ساده صخره ای گام بر بلندترین قله دنا یعنی قاش مستان می گذاریم. دیدن برج ها و ستیغ های ستبر دنا لذت بخش است. مسیری را که در روزهای گذشته پیموده ایم در میان این قلل به چشم می آید.

مجدداً بر روی گردنه شمالی بازگشته این بار مسیرمان را به درون دره یخچالی بین مسیرمان را به درون دره یخچالی بین قاش مستان و مورگل در پیش گرفته به پایین سرازیر می شویم. پس از مدت زمانی که به جانپناه دنا در زیر یک تکه قله مخروطی کوچک و در پشت قله صخره ای قبله می رسیم. مسیر فرود از این نقطه تا آبادی خفر در مسیری پاکوب به سوی جنوب ادامه یافته است با تراورس چند یالچه کوچک سرانجام به آبادی زیبای خفر که در پای ستیغ های دنا آرمیده می رسیم.

وضعیت قله در زمستان : خط الرأس دنا به دلیل قرار گرفتن در منطقه ای که کیلومترها اطراف آن خالی از هر گونه ارتفاعی است شدیداً در معرض وزش بادهای غری است. وزش این بادها به خصوص در فصل زمستان تشدید می شود و صعود به قله از طریق مسیرهای تابستانی به علت سقوط بهمن مقدور نمی باشد. لیکن یال صخره ای موسوم به یابو در سمت چپ دره بزکش و گرده بزکش برای دستیابی به حوض دال مطمئن تر می باشد. بهمن در بیشتر اوقات جانپناه دنا را به کام خود فرو می برد و تنها راه صعود به حوض دال از طریق یال غربی آن به طور مستقیم می باشد.

کارتوگرافی

کارتوگرافی

    همچنان که یک زبان با استفاده از مجموعه ای از نشانه ها و علائم به بیان اندیشه ها و برقراری ارتباط می پردازد، کارتوگرافی که به ایفای نقشی مشابه وظیفه ی بالا دست میابد می تواند دقیقا به عنوان یک زبان به حساب آید  از آنجا که علائم به کار گرفته شده در نقشه از نوعی است که با حداقل آموزش برای تمامی جهانیان قابل درک است لذا زبان کارتوگرافی را می توان زبانی بین المللی شمرد، اما زبانی کاملا تصویری و تابع قوانین ریخت شناسی تصاویر.

کارتوگرافي به صورت سنتي بعنوان علم و هنر ترسيم نقشه تعريف شده است. نقشه ها بصورت سنتي بوسيله مداد و کاغذ ترسيم مي‌شدند ولي گسترش و مزاياي کامپيوترها، کارتوگرافي را متحول کرده است. به صورتی که امروزه کارتوگرافي را به صورت مختصر هنر، علم و تکنولوژي ساختن نقشه از زمين و يا ساير کرات آسماني تعريف مي‌نمايند. ولي معني واقعي کارتوگرافي چيزي بيش از اين بوده و شامل ساختن(ثبت داده‌هاي مکاني بر روي نقشه ها)، مطالعه و حتی روش‌های استفاده از نقشه هاست. در دنياي امروز کارتوگرافی بسيار گسترده‌تر از نمايش مرزهای سياسی،خط سير ترابری و حمل و نقل....

ادامه مطلب

سوالات کتاب جغرافیای دهم

  نمونه سئوالات کتاب جغرافیای ایران پایۀ  دهم  کلیۀ رشته ها

در ادامه مطلب ......

ادامه مطلب

آب و هوای استان مازندران

 

  شرایط اقلیمی و آب و هوایی مازندران

استان مازندران را بر اساس خصوصیات دما و بارش و توپوگرافی منطقه می توان به دو نوع آب و هوای معتدل خزری و آب و هوای کوهستانی تقسیم کرد . آب و هوای کوهستانی خود بر دو نوع معتدل کوهستانی و سرد کوهستانی می باشد .

1- آب و هوای معتدل خزری :

این نوع اقلیم جلگه های غربی ومرکزی استان تا کوهپایه های شمالی البرز را شامل می شود . در این نواحی به دلیل کمیفاصله کوهستان و دریا رطوبت تجمع می یابد که بعنوان پیامد آن می توان بارش های قابلملاحظه و دمای معتدل را ذکر کرد .

میانگین بارندگی سالیانه در نوار ساحلی استان برابر با 977 میلیمتر است. توزیع مکانی آن از غرب به شرق با کاهش همراه است درحالیکه توزیع زمانی آن وضعیتی کمابیش منظم دارد ( حداکثر بارندگی در پائیز و حداقل آن در بهار اتفاق می افتد ) .

در بررسی پارامتر درجه حرارت نیز مشاهده می شود که به دلیل رطوبت نسبی بالا و زیاد بودن تعداد روزهای پوشیده از ابر ، دمای هوا معتدل و دامنه دمایی محدود می باشد که این وضعیت منجر به تابستانهای گرم و مرطوب وزمستانهای معتدل با یخبندانهای اتفاقی می گردد .

2- الف) آب و هوای معتدل کوهستانی :

با افزایش تدریجی ارتفاعاز اراضی جلگه ای به سوی دامنه های شمالی ارتفاعات البرز و فاصله از دریا ، تغییراتخاصی در آب و هوای استان پدیدار می گردد. در نوار ارتفاعی 1500 تا 3000 متر ، شرایطآب و هوایی کوهستانی حاکم است که از ویژگیهای آن می توان کاهش میزان بارندگی سالیانه وهمچنین کاهش متوسط درجه حرارت ماهانه را ذکر کرد . علاوه بر آن زمستانهای سرد همراه با یخبندانهای طولانی و تابستانهای کوتاه نیز از دیگر مشخصات این اقلیم است .

2- ب) آب و هوای سرد کوهستانی :

در نوار ارتفاعی بالاتر از 3000 متر که شامل قلل کوهستانهای دامنه شمالی البرز می شود ، دمای هوا به شدت کاهش یافته و یخبندانهای طولانی ایجاد می شود . در این مناطق ریزش ها غالبا به صورت برف است که در دوره طولانی سرد سال روی هم انباشته شده و تا اواسط دوره کوتاه گرم سال نیز دوام دارند . در همین مناطق و در قله کوههای دماوند ، علم کوه و تخته سلیمان شرایط ایجاد یخچالهای کوهستانی و انباشت دائمی برف فراهم شده است .

توده هواهای موثر بر آب و هوای مازندران

موقعیت جغرافیایی ویژه استان مازندران بعنوان یکی از استانهای ساحلی دریای خزرسبب شده است که در طول سال از اثرات آب و هوایی همسایگانی چون سرزمین پهناور سیبری ، دریای مدیترانه و دریای خزر و فلات مرکزی ایران بهره مند شود . در طول فصول مختلف سال توده های هوای متعددیوارد استان میشوند که عمده ترین آنها به قرار زیر میباشد :

الف) دوره سرد سال :

- توده هوای قطبی قاره ای (cP) که ورود آنبه استان از طریق گسترش زبانه سیستم پرفشار سیبری بر روی شمال شرق کشور می باشد . این توده هوا سرد و خشک بوده و با عبور از روی دریای خزر ضمن جذب رطوبت و گرما ناپایدار گشته و سبب بارشهای قابل توجه بویژه در فصل پاییز ( بدلیل اختلاف زیاددمای آب با دمای هوا ) در استان می شود . شدت این بارندگی بدلیل طولانی بودن مسیرحرکت توده هوا بر روی دریا در غرب استان بیشتر از سایر قسمتهای استان میباشد .

- توده هوای قطبی دریایی تعدیل یافته (mP ) با منشا اقیانوس اطلس که بعد عبور از روی جنوب اروپای شرقی از طریق دریای سیاه به شرق دریای مدیترانه وارد و سپس از طریق ترکیه از سمت شمال غرب وارد ایران می شود .

- توده هوای آرکتیکی قاره ای (cA ) با منشا اسکاندیناوی که بعد از عبور از روی اروپا و از دست دادن رطوبت مجددا ازدریای سیاه کسب رطوبت کرده واز طریق ترکیه وارد نوار شمالی کشور می شود .

ب) دوره گرم سال :

- توده هوای حاره ای دریایی تعدیل یافته (mT ) با منشا آزورس (جزیره آزورس در اقیانوس اطلس ) که بعد از عبور از روی دریای مدیترانه و جنوب اروپا ، به شمال کشور وارد میشود و گاهی نیز از طریق شمال آفریقا وعربستان ، نواحی جنوب و مرکز ایران را مورد تهاجم قرار میدهد و به شمال نیز نفوذمیکند جبهه های حاصل از این توده هوا هنگام رسیدن به دریای خزر از این دریا رطوبت کسب کرده و سبب بارندگی در سواحل جنوبی آن میشوند . بعلاوه در اوج روزهای گرم هنگامی که جت استریم جنب حاره به شمال دریای خزر نقل مکان می کند توده هوای حاره ای قاره ای (cT ) که در مرکز ایران تشکیل می شود و بسیار گرم و خشک می باشد شمال کشور را نیزتحت تاثیر قرار می دهد .

اقلیم استان مازندران

1- بر اساس طبقه بندی هانسن ( Hansen ) این استان در مدار معتدله گرم قرار گرفته است .

2- به روش ضریب اعتدال ( Temoenatenus Index ) این استان بسیار معتدل و فوق معتدل است .(منظور از ضریب اعتدال بدست آوردن دوری یا نزدیکی یک منطقه به منطقه معتدله است )

3- بر اساس طبقه بندی دومارتن ( De Martounne ) نواحی غربی مازندران بسیار مرطوب ، نواحی مرکزی مازندران مرطوب و نواحی شرقی مازندران مدیترانه ای و نواحی کوهستانی مازندران نیمهمرطوب می باشد .

4- بر اساس طبقه بندی دکتر کریمی ، نواحی غربی و مرکزی دارایاقلیمی مرطوب با تابستان گرم و زمستان کمی سرد ، نواحی شرقی نیمه مرطوب با تابستانگرم و زمستان نسبتا سرد و نواحی کوهستانی مازندران دارای اقلیم مرطوب با تابستانمعتدل و زمستان بسیار سرد می باشد

GIS

سيستم اطلاعات جغرافيايى (GIS)

مقدمه:

   براى اولين بار در اواسط دهه 1960 در ايالات متحده کار بر روى اولين سيستم اطلاعات جغرافيايى آغاز شد. در اين سيستم ها عکس هاى هوايى، اطلاعات کشاورزى، جنگلدارى، خاک ، زمين شناسى و نقشه هاى مربوطه مورد استفاده قرار گرفتند. در دهه 1970 با پيشرفت علم و امکان دسترسى به فناورى هاى کامپيوترى و تکنولوژيهاى لازم براى کار با داده هاى مکانى، سيستم اطلاعات جغرافيايى يا (GIS)، براى فراهم آوردن قدرت تجزيه و تحليل حجم هاى بزرگ داده هاى جغرافيايى شکل گرفت. در دهه هاى اخير به سبب گسترش تکنولوژى هاى کامپيوترى،سيستم هاى اطلاعات جغرافيايى امکان نگهدارى به روز داده هاى زمين مرجع و نيز امکان ترکيب مجموعه داده هاى مختلف را به طور مؤثر فراهم ساخته اند. امروزه GIS براى تحقيق و بررسى هاى علمى، مديريت منابع و ذخاير و همچنين برنامه ريزى هاى توسعه اى به کار گرفته مى شود.

      GIS چيست؟

   سيستم اطلاعات جغرافيايى(Geographic Information Systems) يا GIS يک سيستم کامپيوترى براى مديريت و تجزيه و تحليل اطلاعات مکانى بوده که قابليت جمع آورى، ذخيره، تجزيه وتحليل و نمايش اطلاعات جغرافيايى (مکانى) را دارد.

   داده هادريک (GIS) بر اساس موقعيتشان نشان داده مى شوند.

   تکنولوژى GIS با جمع آورى و تلفيق اطلاعات پايگاه داده هاى معمولى، به وسيله تصوير سازى و استفاده از آناليز هاى جغرافيايى، اطلاعاتى را براى تهيه نقشه ها فراهم مى سازد. اين اطلاعات به منظور واضح تر جلوه دادن رويدادها ، پيش بينى نتايج و تهيه نقشه ها به کار گرفته مى شوند.

   دريک سيستم اطلاعات جغرافيايى واژه جغرافيايى يا(Geographic) عبارت است از موقعيت موضوع هاى داده ها، برحسب مختصات جغرافيايى (طول و عرض).

   واژه (Information) يا اطلاعات نشان مى دهد که داده ها در GIS براى ارائه دانسته هاى مفيد، نه تنها به صورت نقشه ها و تصاوير رنگى بلکه بصورت گرافيک هاى آمارى، جداول و پاسخ هاى نمايشى متنوعى به منظور جستجوهاى عملى سازماندهى مى شوند.

   واژه(System) يا سيستم نيز نشان دهنده اين است که GIS از چندين قسمت متصل و وابسته به يکديگر براى کارکرد هاى گوناگون، ساخته شده است.

نقشه توپوگرافی و منحنی میزان

منحنی‌های میزان

      منحنی‌های میزان خطوط فرضی هستند که تمام نقاط واقع در آنها دارای ارتفاع یکسان نسبت به سطح دریا و یا یک مبدا مشخص هستند. منحنی‌های میزان علاوه بر مشخص نمودن وضعیت پستی و بلندی ناحیه ارتفاع و شیب واقعی محل را نیز مشخص می‌نمایند.
فواصل منحنی‌های میزان بیانگر مسافت عمودی بین دو منحنی هستند. این فاصله معمولا برای تمام منحنی‌های متوالی ثابت نگهداشته می‌شود. مگر در مواقعی که ارتفاع منطقه معینی مانند قله و غیره را نشان دهند.

قوانین مربوط به منحنی‌های میزان

• خطوط تراز به طرف بالادست رودها یا به طرف بالادست دره خم می‌شوند. در محل دره‌ها این منحنی‌ها ، شکل V بوجود می‌آورند که نوک آن به طرف بالادست رود است و بطرف بالادست رود منحنی میزان پی‌درپی ارتفاعات بالاتری را نشان می‌دهند.
• خطوط تراز در قسمت‌های فوقانی تپه‌ها منحنی‌های بسته‌ای را بوجود می‌آورند. قله تپه بالاتر از بالاترین منحنی میزان بسته قرار دارد.
• گودال‌های (فرورفتگی‌های) فاقد راه خروجی را با منحنی‌ها بسته هاشوردار نشان می‌دهند. هاشورها طوری زده می‌شوند که نوک خط‌های هاشور طرف داخل گودی را نشان دهند.
• فاصله خطوط تراز در دامنه‌های کم‌شیب بیشتر می‌شود.
• فاصله خطوط تراز در دامنه‌های پرشیب کم می‌شود.
• خطوط تراز دارای فواصل یکسان نشانگر دامنه‌های دارای شیب یکنواخت است.
• خطوط تراز در موارد استثنایی همچون صخره‌های آویزان ، از روی یکدیگر عبور نکرده و همدیگر را قطع نمی‌کنند.
• تمام خطوط تراز ، در نهایت یا در روی خود نقشه یا در حاشیه نقشه بسته می‌شوند.
• یک خط تراز بالا هیچ وقت بین دو خط تراز پایین‌تر از خود قرار نمی‌گیرد و بالعکس ، به عبارت دیگر تغییر در جهت شیب زمین همیشه با تکرار خطوط تراز هم ارتفاع به صورت دو خط تراز جداگانه هم ارتفاع و یا برروی یک خط ترازی که دور می‌زند همراه است.
• ارتفاع نقاط مرتفع بین خطوط تراز در بسیاری از جاها همچون تقاطع جاده‌ها ، قله کوهها و سطح دریاچه داده می‌شود.

پستی و بلندی

پستی و بلندی (رلیف) نشانگر اختلاف ارتفاع بین دو نقطه است. رلیف حداکثر ، حاکی از اختلاف ارتفاع بین بلندترین و کوتاهترین نقاط مورد نظر است. رلیف ، فاصله عمودی بین خطوط تراز متوالی به کار رفته در نقشه است را تعیین می‌کند. وقتی برجستگی کم باشد از فواصل عمودی کمی چون 10 یا 20 پا استفاده می‌نمایند. در نواحی مسطح مثل یک دره رودخانه‌ای پهن یا جلگه‌های مسطح از فاصله عمودی 5 پا استاده می‌کنند. در کوههای ناهموار جایی که برجستگی صدها پا باشد از فواصل عمودی 50 یا 100 پا استفاده می‌کنند.

مقیاس نقشه

مقیاس (Scale) نقشه ارتباط بین مسافت یا سطح را روی نقشه نسبت به مسافت یا سطح در روی زمین را نشان می‌دهد. این مقدار را عموما به صورت نسبی همچون یا 1:24000 نشان می‌دهند. صورت معمولا 1 است و نشانگر فاصله روی نقشه است و مخرج یک عدد بزرگ است که نشانگر فاصله در روی زمین است. بدین ترتیب 1:24000 به معنی آن است که یک واحد روی نقشه معادل 24000 برابر همان واحد روی زمین است.

این امر بستگی به اندازه واحد ندارد. اغلب ، یک مقیاس ترسیمی ، یا پاره خطی ، مفیدتر از مقیاس کسری است، زیرا اندازه گیری فاصله با آن آسانتر است. مقیاس پار‌خطی ، شامل پاره‌خطی است که به فواصل مساوی تقسیم شده که نمایانگر فواصل مساوی روی نقشه است. برای اندازه گیری دقیق کسری از واحد ، معمولا یک قسمت در طرف چپ ، به واحدهای کوچکتری تقسیم شده است.

رنگ‌ها و علائم

هر رنگ و علامتی که در نقشه توپوگرافی سازمان زمین شناسی آمریکا بکار رفته دارای معنی خاصی است. معنی هر رنگ به قرار زیر است:

• آبی - برای آب
• سیاه - سازه‌های دست انسان مثل خانه ، مدرسه ، کلیسا ، جاده و غیره
• قهوه‌ای - خطوط میزان

• قرمز - نواحی شهری ، جاده‌های مهم ، خطوط تقسیم زمین‌های عمومی

تهیه مقاطع توپوگرافی

برای پی بردن به حالت طبیعی پستی و بلندی سطح زمین در هر مسیری می‌توان مقاطع توپوگرافی را تهیه نمود. در تهیه مقاطع معمولا فاصله عمودی به خاطر بزرگی کوچکتر از مقیاس افقی نشان داده می‌شود. جهت رسم یک مقطع ، ابتدا باید یک صفحه کاغذ را که دارای خطوط افقی و موازی هم می‌باشد در موازات مسیر مورد نظر برای تهیه مقطع قرار داده و سپس از محل‌های برخورد مسیر با خطوط میزان عمودی بر خطوط موازی کاغذ خارج نمود.

خطوط موازی که هر کدام بیانگر یک ارتفاع عمودی معلوم هستند با ارتفاع خطوط میزان مورد نظر مطابقت داده شده و علامت گذاشته می‌شود. این عمل باید برای تمام نقاط تقاطع مسیر مقطع و در محل‌های برخورد با خطوط میزان انجام گیرد. که از اتصال این نقاط به هم مسیر مورد نظر حاصل خواهد گردید.

محاسبه شیب زمین از خطوط میزان

برای پیدا کردن شیب کلی زمین در یک مسیر محدود و معینی اول فاصله افقی ابتدا تا انتهای مسیر مورد نظر را اندازه گرفته و سپس اختلاف ارتفاع مبدا تا انتهای مسیر را از خط میزان اول و آخر قرایت کرده و سپس فاصله عمودی را بر افقی تقسیم می‌نمایند. عدد حاصل زاویه شیب مسیر را نشان خواهد داد

"ال نینو"

پدیده "ال نینو" چیست؟

.            ال نینو "، قدرتمندترین چرخه‌ آب و هوایی 65 سال گذشته ، پدیده ای است که در اقیانوس آرام شکل می گیرد و به علت گردش امواج میانی روی تمام نقاط زمین از جمله ایران تاثیر می گذارد، البته این تاثیر غیر مستقیم است.

نوسان جنوبی یکی از مهمترین و شاخص ترین رویداد هایی است که منجر به ظهور نا بهنجاری های بزرگ آب و هوایی در بسیاری از نقاط جهان می شود. هواشناسان و اقیانوس شناسان جهان در سال های اخیر مطالعات زیاد و دقیقی در مورد مکانیزم ایجاد ال نینو و تاثیرات متقابل جو و اقیانوس انجام داده اند ، بویژه مطالعات گسترده ای در ارتباط با ناموزونی دما در سطح دریا و نوسانات فشار جو در سال هایی که ال نینو رخ می دهد انجام گرفته است ، مجموعه این تغییرات را بنام نوسانات جنوبی می نامند که با کلمه اختصاری ENSO) ElNino Southern Oscillation )یعنی ترکیبی از دو کلمه ال نینو و نوسانات جنوبی است بکار می رود . برای نخستین بار واکر (1932) و بلیس (1937) بر وجود نوسانی در فشار سطح و در مقیاس جهانی اشاره کردند و آن را نوسان جنوبی SO نامیدند . بدین سان SOیک الگوی ارتباط از راه دور جهانی در اتمسفر است و به دلیل تمیز آن از سایر الگوهای ارتباط از راه دور ( بویژه نوسانات اطلس شمالی و آرام شمالی ) جنوبی نامیده شده است . مراکز عمل SO توسط یک گردش مداری شرق به غرب در امتداد صفحه استوا همراه با صعود هوا در غرب اقیانوس آرام و نزول هوا در شرق اقیانوس آرام به یکدیگر مربوط می شود و به این ترتیب گردش شکل می گیرد که توسط بژرگنس (1969) گردش واکر نامیده شد . ال نینو مولفه اقیانوسی ENSO است و با دگرگونی های بزرگ در دماهای سطح دریا در منطقه آرام حاره ای پدیدار می شود.

مشخصات ال نینو :

در طول پدیده ال نینو باد ها در استوا بر روی اقیانوس از غرب به شرق می وزند . این بادها در سطح آب اقیانوس جابجا شده و آبهای گرم سطح اقیانوس را که بوسیله خورشید در مناطق گرمسیری حرارت دیده اند ، به سواحل غربی شمال و جنوب قاره آمریکا می آورد . به دنبال آبهای گرم ، بارندگی نیز به سمت مشرق متمایل می شود ، به همراه سیل در پرو و خشکسالی در اندونزی و استرالیا . نشانه کلیدی ال نینو ، افزایش دمای غیر عادی در امتداد و هر دو طرف خط استوا در اقیانوس آرام مرکزی و شرقی است . این جریان هر چند سال یکبار با یک گرمایش عظیم و غیر معمول همراه می شود . بطوری که در این حال دماهای سطح دریا حداقل برای چند ماه پیاپی در 3 تا 5 محل ساحلی بالای حد نرمال می رود . و در پی آن دمای سطح دریا برای یک سال و یا حتی بیشتر بصورت غیر عادی باقی می ماند و برای برگشت به شرایط عادی منطقه ، حداقل تا ژانویه یا مارس آینده زمان لازم است .

 ال نینو اصولاً تغییراتی در موقعیت تندبادها بوجود آورده و موجب پدید آمدن رفتارهای آب و هوایی غیر معمول در کره زمین می گردد . تغییرات در تند بادها که توسط ENSO صورت می گیرد بر آب و هوا نه تنها در شمال و جنوب قاره آمریکا بلکه در نقاط دوردستی همچون آفریقا و نواحی جنوبگان تاثیر می گذارد .

در حالت عادی آب و هوای نواحی گرمسیری منطقه غرب دارای دمای بیشتر از 10 درجه سانتیگراد نسبت به سواحل شرق پرو و اکوادور می باشد . فشار هوا در بالای آب های گرم کاملاً پایین است . هوای مرطوب برخاسته از منطقه باعث تشکیل ابر های سنگین و بارانهای شدیدی مشابه بارانهای جنوب شرق آسیا ، گینه نو و شمال استرالیا می شود. که نهایتاًمنجر به افزایش بارندگی در مناطق جنوبی آمریکا و پرو و خشکسالی در قسمت غربی اقیانوس آرام که استرالیا و ...................

ادامه مطلب

تقدیم به شما

عکسهای جالب

  جالب ترین و شگفت انگیزترین عکسهای منتشر نشده از...
ادامه مطلب

خلاقیت دانشجو

 

جواب

جواب یکی از دوستان : مهمترین عامل رود ولگا است  که موجب  ۷۳ درصد آلودگی دریای مازندران می شود ولی امروزه یکی از علل مهم آلودگی استخراج نفت می باشد . اگر در سوال نام رودآلوده کننده خواسته میشد بهتر بود .

شهاب سنگ

 

انرژی هسته ای 1

انرژی هسته ای

 

استخراج اورانیوم از معدن

  اورانیوم که ماده خام اصلی مورد نیاز برای تولید انرژی در برنامه های صلح آمیز یا نظامی هسته ای است، از طریق استخراج از معادن زیرزمینی یا سر باز بدست می آید. اگر چه این عنصر بطور طبیعی در سرتاسر جهان یافت می شود تنها ................

ادامه مطلب

فناوری هسته ای

فناوری هسته ای

 انرژی یکی از مهم ترین نیاز های جامعه امروزی است، از آن جایی که استحصال انرژی از منابع سوخت فسیلی برای بشر و محیط زیست او، به دلیل ایجاد گازهای گلخانه ای، زیان های جبران ناپذیری را به همراه دارد، این روزها جامعه بشری به دنبال جایگزین های نوینی از انرژی است. از مناسب ترین آنها می توان به انرژی هسته ای نهفته در هسته اتم ها اشاره کرد، که این انرژی بیش از 5 دهه است که مورد بهره برداری قرار دارد.
انریکو فرمی در سال 1934 در دانشگاه شیکاگو به همراه دستیارانش مشغول بمباران اورنیوم توسط نوترون ها بود که برای اولین بار انرژی اتمی را بطور آزمایشگاهی مشاهده نمود.
در سال 1938 یک تیم آلمانی در تکرار آزمایشی مشابه بودند که مشاهده نمودند در اثر یک شکافت هسته ای علاوه بر آزاد شدن مقداری انرژی تعدادی ..........................

ادامه مطلب